Φεγγαράκι μου λαμπρό

http://www.pyles.tv/synendefxeis-kai-afieromata/feggaraki_mou_lambro.aspx

 

"Φεγγαράκι μου λαμπρό...": αποτελεί ιστορική απόδειξη της ύπαρξης του κρυφού σχολειού;

• Συντάκτης: Λευτέρης Ρήγας, Δημοσίευση: 25/03/2010

"Φεγγαράκι μου λαμπρό, φέγγε μου να περπατώ,
να πηγαίνω στο σκολειό, να μαθαίνω γράμματα
γράμματα σπουδάματα,του Θεού τα πράματα".
  Οι παραπάνω στίχοι, είναι ταυτισμένοι με την ιδέα των "κρυφών σχολειών", που λειτουργούσαν τα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Αναγκασμένα να μετακινούνται μέσα στη νύχτα προκειμένου να φτάσουν στους μυστικούς τοπους διδασκαλίας, διασχίζοντας συχνά μεγάλες αποστάσεις σε όρη και βουνά, τα ελληνόπουλα είχαν μόνο οδηγό τους το φως του φεγγαριού, σύμφωνα με το παιδικό ποιήμα!
  Δεδομένου ότι η λειτουργία των "κρυφών σχολειών"  θεωρείται "μύθος" από τους περισσότερους ιστορικούς, το "φεγγαράκι μου λαμπρό", αντιμετωπίζεται και αυτό ως ένα εύρυμα που ήρθε απλώς να ενισχύσει τον θρύλο! Μία προφορική παράδοση που πέρασε από γενιά σε γενιά και απέκτησε βαθιές "ιστορικές" ρίζες!
Η αναφορά του αμερικανού διπλωμάτη.
  Στην άλλη πλευρά, υπάρχουν εκείνοι που δεν δέχονται τα περί "μυθευμάτων" και δίνουν τη δική τους εκδοχή. Σύμφωνα με αυτήν  ο  Charles Tuckermann, πρώτος αμερικανός Πρόξενος στην Αθήνα το 1867, στο έργο του "Οι Έλληνες της σήμερον", γράφει αναφερόμενος στο "Φεγγαράκι μου λαμπρό...":

  "Τοιούτον περίπου ήτο το άσμα, όπερ ετραγώδουν οι Ελληνόπαιδες, πορευόμενοι εν καιρώ νυκτός εις το σχολείον επί τουρκοκρατίας. Το άσμα τούτο είναι γνωστόν εις πάντα Έλληνα νυν ως και πρότερον, και οι πατέρες δεικνύοντες εις τα τέκνα των την σελήνην, επαναλαμβάνουσι τους στίχους τούτους, αφηγούμενοι αυτοίς πόσον τοις εχρησίμευσεν αύτη κατά τους σκοτεινούς χρόνους της Οθωμανικής κυριαρχίας. Μη επιθυμούντες, έστω και κατ’ ελάχιστον, να ερεθίσωσι τους δεσπότας αυτών δυναμένους να παρακωλύσωσιν τας προς ιδίαν παίδευσιν προσπαθείας των, οι παίδες...εφοίτων δια νυκτός και κρυφά εις την οικίαν του διδασκάλου, όπως εξακολουθήσωσι τας σπουδάς των".
  Η παραπάνω αναφορά , λένε, από έναν άνθρωπο που δεν μπορεί να κατηγορηθεί για "υπερ-πατριωτισμό" ή "υποστήριξη του ορθόδοξου ιερατείου", αποτελεί τρανή απάντηση σε όσους αμφισβητούν το κρυφό σχολειό και την προσφορά του στην πνευματική αναγέννηση του έθνους!
"Τίποτα περισσότερο από προφορική παράδοση"
  Η απάντηση που δίνει η άλλη πλευρά είναι σαφής: ο αμερικανός διπλωμάτης καταγράφει την προφορική παράδοση, έτσι όπως του την μετέφεραν στην ελεύθερη πλέον Ελλάδα. Ο θρύλος του "Κρυφού Σχολειού", το 1867, είναι τόσο ζωντανός που ο πρόξενος θεωρεί αυτομάτως ότι είναι και αληθινός. Αυτό, λένε, απέχει πολύ από το να αντιμετωπιστεί ένα παιδικό ποιηματάκι ως "ιστορική απόδειξη"!